Triteleja

Triteleia 'Queen Fabiola'. Pachnące kwiaty w kształcie błękitno niebieskich gwiazdeczek. Tę bylinę posadź w skalniku i pozwól jej swobodnie się rozrastać. Cebule pozostają całoroczne w gruncie. Obwód cebuli: 5/+cm.

Uprawa:

Brodiea wymaga stanowiska słonecznego, dobrze przepuszczalnej, próchniczej, żyznej gleby i osłoniętego zacisznego miejsca. Cebule sadzimy wiosną (kwiecień/maj) w gruncie na głębokość około 10-15 cm, przy rozstawie 8- 15 cm. Brodiea nadaje się do uprawy doniczkowej. Jeżeli uprawiamy ją w gruncie, na przełomie września/października należy ją wykopać i przezimować w chłodnym, zabezpieczonym przed mrozem pomieszczeniu. Mimo, że zaleca się ją wykopywać na zimę, dobrze okryta potrafi przetrwać, nasze zimowe warunki. Uprawiając ją w domu, na okres zimowy umieszczamy ją w piaszczystym podłożu i chłodnym miejscu (około 10ºC), bardzo oszczędnie podlewamy. Gdy zakwitnie wówczas przenosimy ją do ciepłego pomieszczenia. Po przekwitnięciu wymaga okresu spoczynku, więc podlewamy bardzo oszczędnie i zapewniamy dużo słońca. Rozmnaża się ją poprzez cebule przybyszowe lub z nasion, wysiewanych w marcu, choć siewki potrzebują długiego okresu na zakwitnięcie (nawet 5 lat)

Zastosowanie:

 

Na rabaty, skalniaki, kwiat cięty, do uprawy w mieszkaniu.

Lubczyk

Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) – gatunek byliny należący do rodziny selerowatych. Nazwy ludowe: lubieżnik lekarski, korzeń, łakotne ziele, mleczeń. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju lubczyk. Pochodzi z Afganistanu i Iranu, rozprzestrzenił się też gdzieniegdzie poza obszarem swojego rodzimego występowania. Jest uprawiany w wielu rejonach świata (również w Polsce), czasami (rzadko) dziczejący.

Zastosowanie

• Roślina uprawna: od dawna był używany jako aromatyczna przyprawa u ludów południowo – europejskich i hodowany w ogrodach starożytnej Grecji i Rzymie. Jego uprawę rozpowszechnili w średniowieczu benedyktyni, którzy uprawiali go w swoich ogrodach. Obecnie w Polsce jest często uprawiany w ogrodach lub na większą skalę w celach przemysłowych.
• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski: korzeń (Radix Levistici) zawiera przede wszystkim olejek lotnyterpeinol, estry, kwas octowy, kwas walerianowy), skrobię w dużych ilościach, cukry, żywice, kumarynę, kwasy organiczne, związki ftalidowe (pochodne kwasu ftalowego – butyloftalidy), kumaryny i furanokumaryny (m.in. bergapten i psolaren), kwasy polifenol owe (m.in. kwas kawowy i chlorogenowy), fitosterole. Odwar korzenia lubczyku wykorzystywany jest w przypadku nieżytów dróg moczowych i niewydolności nerek. Przetwory z lubczyku łagodzą też bóle menstruacyjne i działają moczopędnie. (
  • Działanie: moczopędne, wiatropędne i wykrztuśne. Polecany w chorobach dróg moczowych oraz schorzeniach przebiegających ze zmniejszeniem wydalania moczu. W medycynie ludowej stosowany w nieżytach górnych dróg oddechowych jako środek wykrztuśny, jako lek pobudzający krwawienie miesiączkowe, a także zwiększający pobudliwość seksualną.
  • Zbiór i suszenie: surowiec zbiera się jesienią w drugim i trzecim roku wegetacji. Po oczyszczeniu kroi się podłużnie i suszy w temperaturze do 35 stopni.
• Roślina kosmetyczna: olejek lubczykowy stosowany jest w niektórych kompozycjach perfum. Korzeń może być używany jako dodatek do kąpieli.
• Sztuka kulinarna: aktualnie wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, przyprawy "Maggi", różnorodnych kostek bulionowych i zup błyskawicznych. W Anglii rozdrobnione nasiona dodawano do wypieku chleba, w niektórych krajach bywa używany do parzenia słodkiej herbaty z miodem. Wytwarzana jest też przy jego użyciu nalewka zwana kordiałem.

Ciekawostki

• Przypisywano mu wielką moc. Wg dawnych wierzeń wykopany wraz z nacią 1 października o szóstej rano wielkie i znamienite skutki czyni w małżeństwie, rozterki i niezgody w nim równa. Upięty we włosach lub przyczepiony do sukni ślubnej miał przynosić młodej parze szczęście. Dodany do pierwszej po urodzeniu dziecka kąpieli miał przynieść szczęście w miłości (ale tylko dziewczynkom!).   

Dziewki umiem porządnie do młodzieńców zwodzić.

Uczynię, co nie będzie nigdy dzieci rodzić.

Zamąż nigdy nie pójdzie, której ja chcę zgoła,

Uczynię to a prędko, bo mam takie zioła.

Anonimowy autor w 1614 r