Fuksja

Fuksja, ułanka (Fuchsia ) – rodzaj roślin z rodziny wiesiołkowatych , obejmujący ok. 100 gatunków pochodzących głównie z Ameryki Środkowej i Południowej. Nazwa Fuchsia została nadana w XVII wieku przez Charlesa Plumiera dla upamiętnienia niemieckiego botanika Leonharta Fuchsa (1501-1566). gatunkiem typowym jest Fuchsia triphylla.

               Zastosowanie :

Roślina ozdobna : Wiele gatunków jest uprawianych ze względu na piękne, zwisające kwiaty jako rośliny pokojowe, częściej jednak w doniczkach i różnych pojemnikach są uprawiane na balkonie, werandzie i w ogrodzie. Uprawiane są głównie kultywary będące mieszańcami międzygatunkowymi . Wiele z nich wyhodowane zostało przez dawnych jeszcze ogrodników i nie sposób już ustalić ich pochodzenia. Dlatego też wszystkie fuksje mieszańcowe, zarówno te o znanym, jak i nieznanym pochodzeniu oznaczane są jedną wspólną nazwą Fuchsia *hybrida.


            Uprawa :

• Wymagania. Fuksje wymagają żyznej ziemi z dużą zawartością próchnicy i musi ona być stale wilgotna. Zbyt suche podłoże powoduje opadanie kwiatów. Bezpośrednie słońce nie jest odpowiednie, najlepiej rosną w niewielkim zacienieniu. Źle tolerują przeciągi, wiatr zrywa im kwiaty. Nie są odporne na przemarzanie.
• Sposób uprawy. Wymagają regularnego nawożenia, najlepiej wieloskładnikowymi nawozami płynnymi. Młode rośliny przesadza się do większych doniczek na wiosnę co rok, starsze co 2-3 lata. Na wiosnę przycina się je, pozostawiają 2–3 zeszłoroczne oczka. Silnie rozrastające się okazy przycina się również w ciągu lata. Przycinanie wpływa na ich lepsze krzewienie się.

• Rozmnażanie. Przez sadzonkowanie z niezdrewniałych pędów o długości 8–10 cm. Pobiera się je w sierpniu, najlepiej z podstawy pędu głównego. Można również sadzonki pobierać w lutym z młodych pędów pojawiających się na przezimowanej roślinie. Sadzonki ukorzenia się w temperaturze 20–22 °C.

 Melisa

Melisa lekarska, (Melissa officinalis) – gatunek byliny z rodziny jasnotowatych. Ludowe nazwy: rojownik, pszczelnik, matecznik, starzyszek, cytrynowe ziele. Rośnie dziko w Afryce Północnej, Europie Południowej i w Azji , rozprzestrzenia się także gdzieniegdzie poza tymi obszarami. Obecnie jest znana i uprawiana na całym świecie, również w Polsce.

                 Zastosowanie :

• Roślina uprawna: uprawiana jest od dawna w wielu rejonach Europy i na całym świecie. W Polsce gdzieniegdzie zdziczała i taka jest bardziej ceniona w ziołolecznictwie, niż z upraw polowych (większa zawartość substancji aktywnych).
• Roślina lecznicza:
  • Surowiec zielarski: liść melisy – Folium Melisse. Wytwarza się z niego olejek melisowy – Oleum Melisse
  • Działanie:
    • ma działanie uspokajające, stosowana też w bessenności,  depresji oraz nerwicy
    • pomaga w bólach głowy, bólach menstruacyjnych i zespole przewlekłego zmęczenia
    • zmniejsza wzdęcia i gazy, pomaga przy rozstrojach żołądka i przewodu pokarmowego  
    • zmniejsza napięcie jelita grubego, rozkurcza mięśnie gładkie jelit, działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo
    • pomaga w wywołaniu menstruacji
    • podczas gorączki schładza organizm
    • pobudza trawienie, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego
    • zwalnia napięcie obwodowych naczyń krwionośnych, odpręża i regeneruje system nerwowy
    • maści z melisy łagodzą zranienia i ukąszenia przez owady
    • kompresy likwidują bolesne obrzęki
    • inhalacje pomagają przy atakach alergii i kaszlu
    • stosuje się ją również do płukania jasnych włosów przy wypadaniu i łupieżu

• Sztuka kulinarna. Najczęściej spożywana jest w formie herbatki. Ze względu na walory smakowe świeże liście doskonale pasują do sałatek, nadając im cytrynowy smak. Dobrze zastępuje trawa cytrynową. Suszona melisa traci aromat cytrynowy.
• Wykorzystywana jest do produkcji likierów.
• Roślina miododajna: roślina bardzo miododajna, ulubiona przez pszczoły, co zostało odzwierciedlone w nazwach. Polskie nazwy ludowe rojownik i pszczelnik wywodzą się z tradycji nakazującej natrzeć wnętrze nowego ula świeżym zielem, co gwarantowało, że zagnieżdżały się w nim pszczoły zaraz po wyrojeniu.
• Roślina kosmetyczna, stosowana w ziołowych mieszankach wykorzystywanych do tonizujących kąpieli i w kosmetykach do przetłuszczającej się cery i włosów.

                Ciekawostki  :

• W mitologii greckiej imię Melisa nosiła jedna z nimf, która tak się naprzykrzała swoją miłością Zeusowi, że zniecierpliwiony zamienił ją w pszczołę. Gdy zmarła, z pszczelego ciała wyrosła roślina o urzekającym zapachu, wabiąca do siebie wszelkie owady.

• Inna wersja mitu opowiada, że Melisa nauczyła ludzi zbierać miód, a żeby był aromatyczny, przy ulach sadziła ziele o cytrynowej woni, nazywane melissophyllon – czyli miodowy liść.

• W greckiej medycynie używano jej już 2 tysiące lat temu. Nazywano ją "radością dla serca", a  Paracelsus nazwał ją "eliksirem życia" wierząc, że może ona całkowicie przywrócić człowiekowi nadwątlone siły.
• Starożytni chętnie kąpali się w na parze z melisy, by nadać ciału miły zapach, aromatyzowali jej liśćmi wino, a także pocierano miejsca ukąszone przez pszczoły i osy.

• W  X wieku wraz z Arabami przywędrowała do Hiszpanii. Używano jej jako dodatku do napojów, potraw oraz do praktyk magicznych. Produkowane z niej medykamenty miały usuwać troski, tęsknoty, rozweselać strapionych, tchórzom dodawać odwagi, a wrogów zmieniać w przyjaciół.

• Ziele chętnie hodowano w przyklasztornych ogrodach, a mnisi masowo produkowali z niego nalewki winne i spirytusowe. Melisę zalecano przy chorobach serca, żołądka, głowy, oczu i macicy.