Lipa

Lipa

– rodzaj długowiecznych drzew należący do podrodziny lipowatych. Rosną w umiarkowanej strefie półkuli północnej. Zalicza się do niego ok. 30 gatunków. Gatunkiem typowym jest Tilia europaea L.

Zastosowanie

• Rośliny ozdobne – często sadzone w parkach, jako drzewa alejowe, przy kościołach.
• Drewno cenne, miękkie, łatwe w obróbce, stosowane w rzeźbiarstwie, snycerstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych.
• Cenna roślina miododajna.
• Drewno lipy było uznawane przez Indian Ameryki Północnej za najlepsze drewno do ługowania (procesu moczenia niektórych roślin w roztworze popiołu drzewa liściastego w celu wytrącenia szkodliwych substancji).
• Rośliny lecznicze:
  • Surowiec zielarski: Kwiatostan (lipa drobnolistna i lipa szerokolistna), do leczenia dawniej używano nie tylko kwiatów lecz również kory i liści. Kwiatostan zawiera ponad 20 flawonoidów, fitosterole, terpeny, garbniki, pektyny, olejek eteryczny, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminę C i PP.
  • Działanie: Napar z kwiatów lipy działa napotnie i przeciwgorączkowo, moczopędnie, sokopędnie, uspokajająco oraz przeciwskurczowo. Łagodzi także kaszel.

  Lipa w kulturze

  Rodło z liściem lipowym – odznaka młodzieży polskiej w Niemczech
• Lipa uznawana jest za narodową roślinę Czechów (pojawia się na fladze prezydenckiej), Słowaków, Słoweńców (nieoficjalna waluta Słowenii z lat 1989 – 1990), Serbów Łużyckich (m.in. w logo organizacji Domowina). W Chorwacji zdawkowa jednostka monetarna nosi nazwę lipa.
• Liść lipowy był także w okresie międzywojennym symbolem polskiej mniejszości w Niemczech używanym przez Związek Polaków w Niemczech. W latach 1924-1939 był elementem znaku młodzieży polskiej w Niemczech.
• Lipa była opisywana przez wielu poetów i pisarzy. Najcudowniejszą z naszych lip, opisał Jan Kochanowski we fraszce Na lipę. Juliusz Słowacki w swej „Podróży na Wschód”, myśląc z tęsknotą o Polsce, wyznaje: "Lubiłem lipę, co nad sławnym Janem". Maria Konopnicka, znakomita znawczyni chłopskich obyczajów pisała: "Kołysz mi się kołysz,kołysko lipowa! Niechaj cię, Jasieńcu Pan Jezus zachowa!".
• Ślady uwielbienia lipy przetrwały do dziś w nazwach niektórych miejscowości – Święta Lipa, Święto lipie, Święte Lipy... a wieś Święta Lipka (na granicy Warmii i Mazur, nad jeziorem Dejnowo) jeszcze długo po przyjęciu chrześcijaństwa słynęła jako przybytek pogańskich bogów. Dawni Słowianie wierzyli, że lipa ochrania przed piorunami a dotknięcie jej pnia uzdrawia. W mitologii rzymskiej drzewo to poświęcone było bogini Wenus.
•