kwiaty czerwcowe

Tojeść

zwyczajowo nazywana pieniężnikiem – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny pierwiosnkowatych. Roślina występująca na większości obszaru Europy oraz w zachodniej Azji i na Kaukazie. W Polsce pospolita, spotykana na obszarze całego kraju, najczęściej na niżu i w niższych piętrach górskich.

Łodyga

Delikatna, naga, czworokanciasta, gęsto ulistniona na całej długości, wznosząca się na wysokość około 5 centymetrów. Pędy płożące zakorzeniają się w węzłach. Osiągają 60 cm długości.

Liście

Soczyście jasnozielone, naprzeciwległe, okrągławe, tępe, czerwonawo kropkowane, całobrzegie. Ogonki krótkie lecz wyraźne. Liście są w charakterystyczny sposób ułożone w jednej płaszczyźnie z łodygą.

Kwiaty

Promieniste do 3 cm średnicy, na krótkich szypułkach. Rosną pojedynczo lub po dwa w kątach liści. Działki kielicha sercowato-jajowate, zarosłe, dwa razy krótsze od płatków. Korona zrosłopłatkowa w kolorze cytrynowo-żółtym lub intensywnie żółtym, wewnątrz często jest czerwonawo punktowana. 1 słupek, 5 pręcików.

Owoc

Torebka, pękająca pięcioma podłużnymi klapami.

 

Zastosowanie

• Roślina ozdobna: w Polsce stosowana do obsadzania oczek wodnych. Jest także dobrą rośliną okrywową i nadaje się do ogrodów skalnych. Niektóre odmiany są uprawiane w doniczkach jako rośliny pokojowe (pędy zwisają wówczas z doniczki). Szczególnie często uprawiana jest odmiana 'Aurea' o intensywnie żółtych liściach.
• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski: surowcem zielarskim jest suszone ziele, stosowane czasem w postaci proszku. Zawiera saponiny, garbniki i kwas krzemowy.
  • Działanie: napar lub proszek, ma działania: ściągające, odkażające, przeciwbiegunkowe i przeciwreumatyczne. Preparaty stosowane są przy leczeniu szkorbutu, krwawieniach wewnętrznych, biegunkach, reumatyzmie i gruźlicy. Napar z tojeści rozesłanej zmieszany z naparem z rumianku stosowany jest do leczenia trudno gojących się ran.

Uprawa

• Wymagania. Jest mrozoodporna (strefy mrozoodporności 4-10). Najlepiej rośnie na glebach wilgotnych, a nawet podmokłych. Odmiana 'Aurea' wymaga silnego nasłonecznienia i stałej wilgotności – w takich warunkach jest najsilniej wybarwiona. Gdy rośnie w cieniu staje się zielona. Wymaga ziemi próchnicznej, żyznej i stale wilgotnej. Jest całkowicie mrozoodporna.
• Zabiegi pielęgnacyjne. Przez wiosnę i lato nawozi się wieloskładnikowymi nawozami. Ponieważ ma tendencję do rozpełzania się po ogrodzie (jej pędy ukorzeniają się), dobrze jest izolować ją od innych roślin np. kamieniami.
• Rozmnażanie. Najprościej przez podział ukorzenionych pędów. Można też ukorzeniać odcinki pędów.